Elementy żywiołów w wizualizacji i energoterapii szamanistycznej

Od starożytności w historii kultury europejskiej żywioły budziły zainteresowanie ówczesnych uczonych i filozofów. Miały być odpowiedzią na próbę zrozumienia świata i zasad nim rządzących. Budziły ciekawość badawczą (nie tylko) uczonych na przestrzeni dziejów. Elementy żywiołów stały też w centrum zainteresowań alchemików, dając początek nowożytnej chemii, ale miały też swoje miejsce w rozwoju medycyny (Trzy zasady u Paracelsusa były obserwowalnymi manifestacjami żywiołów). Żywioły mają też swoje szczególne miejsce w szamanizmie, ale są też stosowane w nowożytnych terapiach naturalnych. W niniejszej pracy odniesienia do żywiołów będą bazowały na tradycji historii kultury i filozofii europejskiej (nie będę odnosił się do odmiennej koncepcji żywiołów pochodzącej z tradycyjnej medycyny chińskiej, kultury japońskiej czy hinduizmu).

W europejskiej filozofii o żywiołach mówiło wielu uczonych i myślicieli. Tales uznawał wodę za jedną z zasad (arche) świata, Heraklit skupił uwagę na innym elemencie – ogniu, Anaksymenes – powietrze a Empedokles dodał do tej trójki ziemię. I w ten sposób to on jako pierwszy opisywał kosmos składający się z czterech odrębnych składników materii (nazywa je korzeniami – są według niego żywym źródłem, z którego wszystko naturalnie wyrasta).

Kolejnym istotnym punktem w przypisywaniu roli żywiołom i ich elementom była koncepcja Platona i Arystotelesa. Platon wyniósł żywioły na poziom idei i nadał im znaczenie matematyczne (w koncepcji atomistycznej cząstek „elementarnych”, budulcowych) i przypisał do konkretnych figur geometrycznych (bryły platońskie).

Wywodzące się z tych koncepcji starożytnych rozumienie i opis roli żywiołów znalazło swoje odbicie w nadaniu im roli w fizyczności, ciele. Teorie medyczne wywodzące się często z przekonania o podobieństwie między człowiekiem a wszechświatem, były też częścią wiedzy dla Hipokratesa, Galena czy Paracelsusa.

Tło historyczne pozwoli nam dostrzec, że w historii kultury europejskiej koncepcje żywiołów są dla nas zrozumiałe, intuicyjne i mają swoje miejsce w filozofii, medycynie, nauce, sztuce, magii i innych dziedzinach życia. Niniejsza praca ma na celu wprowadzenie w koncepcję żywiołów i ich potencjały do stosowania w wizualizacji czy energoterapii szamanistycznej. Nie zawiera jednak opisów szczegółowych protokołów terapeutycznych tego nurtu energoterapii.

WIZUALIZACJA

Współcześnie słowo „żywioł” często używane jest w negatywnych skojarzeniach. Bywa stosowane w odniesieniu do niszczącej siły natury (pożary, powodzie, trzęsienia ziemi). Każdego dnia możemy obserwować działanie żywiołów w praktyce, szczególnie w przyrodzie. Warto zwracać uwagę na to, jak na siebie wzajemnie wpływają, jak jeden wynika z drugiego. Od ich równowagi zależy nie tylko nasze życie, ale także stan całej planety. Nadmiar słońca (ogień) to susza, nadmiar wody to powódź. Nadmiar powietrza to huragan. Nadaktywność żywiołu ziemi manifestuje się m.in jako jej trzęsienie. Równocześnie jednak bez słońca, wody, ziemi i powietrza nie ma życia na naszej planecie. Elementy żywiołów w praktyce terapeutycznej naturopaty powinny jednak odnosić się do pozytywnych i budujących skojarzeń. Jak zatem wykorzystać potencjał elementów żywiołów w praktyce naturopaty? Prostym, skutecznym i bezpiecznym sposobem wykorzystania potencjału elementów żywiołów może być wizualizacja.

Według encyklopedycznej definicji wizualizacja to technika polegająca na wyobrażeniu sobie przedmiotów, osób i sytuacji w celu wywołania pożądanych przez siebie zmian bądź uwolnienia się z przeżyć z przeszłości […].Wizualizacja jest niezwykłym narzędziem, które może być z powodzeniem stosowane samodzielnie. Może również posłużyć naturopacie do pracy z klientem w gabinecie. Wizualizacja to rodzaj medytacji, w której wyobrażamy sobie określone sytuacje, zdarzenia czy okoliczności. Zgodnie z zasadą „energia podążą za uwagą” oraz „świat jest tym, czym myślisz, że jest” wizualizacja może stać się narzędziem pomocnym w rozwoju osobistym, który pomoże osiągać założone cele, realizować plany, wpływać na postrzeganie rzeczywistości i nasz stosunek do niej. Aby wzmocnić działanie wizualizacji stosujemy dodatkowo submodalności czyli odniesienia do zmysłów. Wizualizacja powinna być stosowana w czasie i miejscu wygodnym dla klienta. Bardzo ważna jest wygoda, relaks i poczucie bezpieczeństwa praktykującego.

Materiałem stymulującym do wizualizacji może być przedmiot, obraz, zdjęcie, materiał wideo, muzyka, opis (słowny lub tekstowy) ale także nagranie (medytacja prowadzona).

Energoterapia szamanistyczna nie jest jednoznacznie zdefiniowana. Można ją jednak scharakteryzować ogólnie jako działania energetyczne z zastosowaniem elementów tradycji szamanistycznych i ludowych służące do poprawy stanu energetycznego klienta. Jest to zatem zastosowanie tradycyjnych metod uzdrawiania, czerpiących bezpośrednio z energii Matki Ziemi oraz żywiołów w połączeniu ze współczesna wiedzą na temat anatomii fizycznej i energetycznej człowieka.

ELEMENTY ŻYWIOŁÓW

Ogień przejawia się jako energia, działanie, pasja skuteczność, szybkość, zdecydowanie, ruch. Nadmiar ognia to nieprzemyślane działania, ryzyko, działanie bez namysłu, porywczość, rozdrażnienie. Niedobór tego elementu to brak poczucia sprawczości, brak skuteczności działania, marazm. Aby symbolicznie i energetycznie połączyć się z żywiołem ognia można zapalić świecę, ognisko lub poddać się energii słonecznej (należy zadbać o bezpieczeństwo). W medytacji z wizualizacją można przywołać wspomnienie lub stworzyć obraz bezpiecznego, spokojnego, ciepłego i rozświetlającego ognia. Można spróbować przypomnieć sobie trzaskający odgłos ogniska. Korzystając z submodalności można próbować rozbudować taką wizualizację np. niżej wymienione elementy: - starać się poczuć ciepło na swojej skórze (ekspozycja na słońce może w tym pomóc), - przypomnieć sobie zapach ogniska, - wyobrazić sobie dźwięk trzaskającego w ogniu drewna. Równocześnie można spróbować przywołać pozytywne, towarzyszące emocje, np. wakacyjny relaks, towarzystwo przyjaciół. Kiedy zostanie stworzona wizualizacja przejść do części terapeutycznej i do ognia symbolicznie wrzucić to wszystko, co ma zostać wypalone. Ogień ma potężny, energetyczny potencjał oczyszczania, ogromne znaczenie symboliczne, magiczne, rytualne czy religijne. Ogień może pomagać przekraczać własne ograniczenia (chodzenie po ogniu). Można wyobrazić sobie, że ogień wypala, zamienia w światło i ciepło to wszystko, co blokujące, ograniczające. Już samo zbudowanie wizualizacji opartej na przyjemnych wspomnieniach może mieć działanie relaksujące, odprężające. Wizualizowany ogień może też „wypalać” niechciane więzy, połączenia i podłączenia energetyczne. Można wyobrazić sobie, że jest się połączonym grubym sznurem z wybraną osobą. W wizualizacji można przenieść ten sznur nad wyobrażone ognisko. „Wrzucamy” do ognia pętające nasz resztki sznura i patrzymy, jak transformują się w światło i ciepło. W energoterapii szamanistycznej stosuje się rzeczywiste elementy żywiołu ognia (np. świeca) do

oczyszczania ciał subtelnych, czakr lub konkretnych blokad energetycznych.

Powietrze

Żywioł powietrza łączy się z przestrzenią mentalną, intelektem i komunikacją, logiką, bystrością, lekkością umysłu. Niedobór żywiołu powietrza to wrażenie ciężkiej głowy, problemy z koncentracją i pamięcią, zmęczenie. Nadaktywność może przejawiać się między innymi gonitwą myśli, tworzeniem negatywnych myślokształtów.

Aby symbolicznie połączyć się z żywiołem powietrza można zapalić kadzidło lub wykorzystać jakiś instrument, np. dzwonek koshi, misę. W medytacji z wizualizacją można stworzyć lub przywołać z pamięci na przykład wietrzny dzień na plaży, szumiące drzewa. Można spróbować „poczuć” smaganie wiatru, jak rozwiewa włosy. Warto dodatkowo zastosować submodalności i dołączyć do wizualizacji pozostałe zmysły: - szum wiatru, szum fal, szum drzew na wietrze, - zapach morskiej bryzy, - odczucie ciepłego (lub chłodnego) powietrza na skórze. W wizualizacji można wyobrazić sobie jak wiatr „przemieszcza” chmury” nad głową, oczyszcza przestrzeń wokół głowy, rozprasza wszelkie negatywne myśli, myślokształty i robi miejsce na nowe pomysły i myśli. Można też symbolicznie uwolnić się od własnych ograniczeń i wewnętrznych, blokujących przekonań dając poderwać się wiatrowi do lotu. To jest trudniejsza wizualizacja, bo większość z nas nie ma za sobą doświadczenia swobodnego spadania. Warto jednak spróbować chociaż na chwilę w wyobraźni „oderwać” nogi od ziemi. Takie postawienie siebie w sytuacji pozornie niemożliwej może pomóc również pobudzić kreatywność w stosunku do trudnych sytuacji pozornie bez wyjścia. W energoterapii szamanistycznej żywioł powietrza często stosuje się w formie kadzideł i smużenia. Wykorzystuje się także dźwięki (chociażby bęben szamański). Przy pomocy tych środków można oddziaływać na różne struktury energetyczne człowieka.

Woda

Woda łączy się z przestrzenią emocji i uczuć. Zarówno ich przepływem wewnętrznym, tym co czujemy do siebie, jak i "wypływaniem" emocji na zewnątrz. Blokady emocjonalne

i uczuciowe są jak zatory na rzece. Zwykle gromadzą się tam zanieczyszczenia. To ruch, przepływ wody sprawia, że jest czysta i świeża. Zbyt silny nurt może być jednak niebezpieczny. Woda ma bardzo bogate znaczenie symboliczne, religijne, magiczne i rytualne w wielu kulturach i religiach świata. Bywa też stosowana „odruchowo” jako narzędzie terapeutyczne (jako prysznic po jakimś trudnym lub tragicznym zdarzeniu). Mimo, że jesteśmy istotami ziemskimi to jednak człowiek rozwija przez 9 miesięcy w wodzie. To woda stanowi jego otoczenie, jest (wraz z pępowiną) nośnikiem i ośrodkiem przekaźnikowym docierających z zewnątrz informacji. Jest tez symbolem życia i odrodzenia a także inicjacji (np. chrzest). W medytacji z wizualizacją żywiołu wody popularnym motywem jest wodospad. Taka wizualizacja może być zastosowana aby na przykład „obmyć się” z jakichś emocjonalnych przeżyć. Można przywołać z pamięci lub stworzyć obraz górskiego wodospadu. Może być bardzo wysoki i bardzo mocny albo bardziej spokojny i delikatniejszy. Taką wizualizację (w skróconej wersji) można przeprowadzić pod prysznicem. Warto dołączyć pozostałe zmysły, aby dodatkowo wzmocnić efekt medytacji z wizualizacją: - wyobrazić sobie dźwięk szumiącej, spadającej wody i inne, towarzyszące dźwięki natury, - odtworzyć (lub stworzyć) zapachy, - „poczuć” spadającą wodę i jej temperaturę na skórze. Wizualizacja krystalicznie czystej, spadającej z pewną siłą wody pomaga się zrelaksować, zregenerować, symbolicznie „zmyć” różne niekorzystne czynniki i emocje. Woda może symbolicznie pomóc „rozpuszczać” pewne blokady i przynosić ulgę. W energoterapii szamanistycznej dodatkowo można stosować element wody bezpośrednio, np. w formie „pokropienia” przestrzeni.

Ziemia

Ziemia odpowiada za sferę materialną i fizyczną. Równowaga tego żywiołu w naszym życiu daje takie cechy jak siła, cierpliwość, stabilizacja, poczucie bezpieczeństwa oraz wytrwałość . Pozwala sięgać po wszelkie dary i obfitości. Niedobór elementu ziemi objawia się jako osłabienie, brak cierpliwości, brak uziemienia. Nadmiar może skutkować materializmem czy uporem. Energia żywiołu ziemi może być traktowana jako swego rodzaju podstawa. Należy pamiętać, że ziemia jest „matką” pozostałych żywiołów. Daje ugruntowanie, uziemienie. Może wspierać takie cechy jak stabilizacja, stałość, siła, cierpliwość, wytrwałość, wytrzymałość. Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że jest źródłem wszelkich obfitości. To Ziemia „rodzi” złoto i tworzy najcenniejsze minerały, np. diamenty. Z Ziemi wyrastają uzdrawiające zioła i rośliny jadalne. Medytacja i wizualizacja różnych aspektów żywiołu ziemi może zatem przynieść wiele korzyści na różnych płaszczyznach życia.

Jeżeli to możliwe warto wizualizację rzeczywiście przenieść w takie miejsce, aby mieć kontakt z ziemią, chociażby do ogrodu, aby bosymi stopami dotykać ziemi. Popularnym motywem medytacji z wizualizacją jest drzewo lub korzenie wyrastające ze stóp lub czakry podstawy. W medytacji z wizualizacją można odtworzyć las. Wysokie drzewa zakorzenione głęboko w ziemi. Można wyobrazić sobie korzenie wyrastające ze stóp. Przed te korzenie można „czerpać” energię z ziemi lub powierzać jej to, co chcemy oddać do uzdrowienia. Warto zaangażować wszystkie zmysły: - zapach drzew, żywicy, lasu - dźwięki lasu, szum drzew, - dotyk kory drzew lub igieł na drzewie. Las to miejsce to niezwykłej mocy i jeżeli nie mamy możliwości zastosowania leśnych kąpieli (shinrin-yoku) czy choćby spaceru w lesie, taka wizualizacja może dać chociaż ułamek tej energii. W energoterapii szamanistycznej żywioł ziemi przywołuje się korzystając z ziół, kamieni czy soli. Sól jest znana z jej działania oczyszczającego i ochronnego.

Piąty żywioł, w starożytności określano go jako eter. Ja odbieram ten żywioł bardzo szeroko. Piąty żywioł to dla mnie życiodajna energia, która płynie przez nas i wokół nas. W wielu kulturach i częściach świata nazywało się ją różnie. Może być rozpoznana jako chi, qi, prana, mana, bioenergia, pneuma... Ze względu na różnice kulturowe czy wyznaniowe właściwości tego żywiołu mogą być odbierane nieco inaczej. Dla mnie jest to życiodajna energia płynąca z najwyższego źródła, tchnienie życia. Medytacja z wizualizacją piątego żywiołu może sprowadzać się do otulającego, błogiego światła. Uwalnia od wszelkich trudności, obciążeń i zmartwień. Można aktywować wszystkie zmysły przez wspomnienie ulubionego zapachu (może to być kwiat, zapach świeżo pieczonego chleba lub kadzidła). Niech to będzie jednak przyjemny zapach, najlepiej kojarzący się z ważna chwilą w życiu. Zmysł dotyku zaangażuj przywołując w pamięci dotyk ukochanej osoby. Dźwięk może być wspomnieniem wypowiedzianych do Ciebie słów lub ważnej piosenki czy utworu. W wizualizacji przywołaj też przyjemny, ważny dla Ciebie smak. Niech ta wizualizacja otulającego światła będzie sumą najwspanialszych momentów i odczuć jakie chcesz przywołać.

ZAKOŃCZENIE

Zastosowanie wizualizacji z elementami żywiołów może pomagać w określonych obszarach życia, z którymi żywioły symbolicznie (i energetycznie) się łączą. Taka wizualizacja może być uzupełnieniem różnych terapii nurtu szamanistycznego (w tym energoterapii). Jednak wizualizacja może sama stanowić proste narzędzie terapeutyczne. Badania naukowe potwierdzają, że osoby stosujące wizualizację są w stanie dzięki tej metodzie osiągać efekty przekraczające efekt placebo. Opisane wyżej przykłady wizualizacji są jedynie inspiracją. Zachęcam do kreowania własnych prostych lub skomplikowanych wizualizacji. Żywioły to nie tylko „niszczycielska” siła natury. Warto uwrażliwić się na dostrzeganie ich wpływu na nasze życie codzienne i pozwolić sobie poznać ich wartość.

Jeżeli chcesz skorzystać z zabiegów z energią żywiołów możesz zgłosić się tutaj

Jeżeli dowiedziałeś się czegoś ciekawego możesz wesprzeć moje działania stawiając mi wirtualną kawę (symboliczna wpłata), dziękuję! buycoffee.to/eik

Bibliografia

Książki

1. Crowther K., Ziemia, Woda, Ogień, Wiatr, nasze połączenie z Matką Ziemią. 2019

2. Dale Cyndi, Biblia energetycznej anatomii człowieka, Białystok 2021

3. Hamilton D.R., Dlaczego Woo-Woo działa, Białystok 2022

Artykuły i studia

1. Wizualizacja medyczna i twórcza – wykład Piotra Dacjusza Górskiego, Szkoła Zen Reiki w Polsce

Strony internetowe

1. https://alchemiczny.wordpress.com/2021/02/20/cztery-zywioly-starozytnych-grekow-mit-idea-magia/ (dostęp 01.08.2022)

2. https://pl.wikipedia.org/wiki/żywioły (dostęp 02.08.2022)

3. https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/wizualizacja;3996988.html (dostęp 01.08.2022)